نهادهاى اجتماعى، ضرورتى اجتناب ناپذير است .

تعريف خطابه

خطابه صناعتى علمى است كه تنها نتيجه آن اقناع توده مردم در مورد مطلب مورد نظر است، بدون آن كه در آنها جزم و يقين واقعى ايجاد كند .

بنابراين، خطابه تنها اختصاص به كلام شفاهى ندارد ، بلكه هر اثر اقناعى اعم از گفتارى يا نوشتارى را نيز در برمى گيرد .

اجزاى خطابه

خطابه شامل دو جزء اساسى است :

1 . عمود . مراد از عمود ، قضايايى است كه در خطابه به عنوان مقدمه به كار مى رود و موجب نتيجه اى اقناعى مى شود . اين قضايا عمدتاً عبارتند از : مظنونات ، مقبولات و مشهورات .

اگر در صناعت خطابه مبادى ديگرى از استدلال نيز كه موجب اقناع مخاطب مى شود به كار رود هر چند آن مقدمه از مخيلات يا مسلّمات باشد به لحاظ منطقى درست است.

2 . اعوان . مقصود از اعوانِ خطابه، اقوال ، افعال و هيأت هاى بيرون از عمود است كه براى اقناع و آماده ساختن شنوندگان جهت قبول مطالب مؤثر است . اعوان يا به صناعت و حيله است و يا به غير آن :

قسم نخست را استدراجات مى نامند كه خود بر سه دسته است : الف ( استدراجاتِ مربوط به گوينده ؛ مثل شهرت ، نوع لباس و حركات بدنى ؛ ب ( استدراجات بر حسب سخن ، مثل نحوه اداى سخن ؛ آهنگ القاى الفاظ و رسايى بيان و گويايى زبان ؛ ج ) استدراجات مبتنى بر شنونده ؛ مثل استفاده از عواطف و احساسات شنوندگان ؛ فراهم كردن بستر مناسب روحى ، روانى و تهييج آنها .

قسم دوم اعوان كه به غير صناعت و حيله است، نصرت و شهادت ناميده مى شود . اين قسم از اعوان، خود شامل دو دسته است : الف ( شهادت قولى كه يا از طريق گفتار