پرسش و تمرين
1 - فرق بين مشتق و جامد اصل و مشتق اصل و جامد را بيان كنيد.
2 -سه دسته كلمات همجنس ذكر كنيد.
3 -در دستههاى زير حروف اصلى و زائد را معين كنيد خروج خارج اخراج مخرج خرج خراج خراج مخارج صبر اصطبار صبور صابرين يصبر اصبر صابر سؤال مساله سائل مسائل مسؤول سؤالات.
4 -بناء كلمات زير را معين كنيد حسن حسين صابر صبر درهم دراهم دريهم خرج خروج خارج قمطر قرطعب برثن صدق صديق.
5 -اسم چند بناء دارد و فعل چند بناء براى هر كدام از ابنيه چند مثال جديد بزنيد
وزن و قواعد آن
براى اينكه حروف اصلى كلمه از حروف زائد مشخص شود سه حرف ف ع ل را بترتيب بجاى حروف اصلى بكار مىبرند مثلا مىگويند كتب بر وزن فعل و علم بر وزن فعل است و همينطور...
در ساختن وزن كلمات قواعد زير بايد رعايت شود
1 - در مقابل حروف اصلى بترتيب ف ع ل قرار مىگيرد و اگر كلمهاى بيش از سه حرف اصلى داشته باشد لام وزن تكرار مىشود بنا بر اين وزن ثلاثى داراى يك لام و وزن رباعى داراى دو لام و وزن خماسى داراى سه لام خواهد بود مثلا سال بر وزن فعل درهم بر وزن فعلل سفرجل بر وزن فعللل است.
2 -اگر در كلمهاى حرف زائد بود چنانچه حرف زائد تكرار حرف اصلى باشد مثل سلم و جلبب در وزن نيز حرفى كه مقابل حرف تكرار شده قرار مىگيرد تكرار مىشود مانند سلم فعل و جلبب فعلل و اگر چنين نبود خود زائد را در وزن مىآورند مانند عالم فاعل و معلوم مفعول.
3 -حركت هر كدام از حروف وزن بايد مانند حركت همان حرفى باشد كه در مقابل آن قرار مىگيرد بنا بر اين علم بر وزن فعل و عليم بر وزن فعيل و علوم بر وزن فعول خواهد بود مگر اينكه حركت بر اثر قواعد اعلال و غيره كه خواهد آمد
