صرف ماضى مجهول متعدى به حرف جر از اين قرار است فعل به فعل بهما فعل بهم فعل بها فعل بهما فعل بهن فعل بك فعل بكما فعل بكم فعل بك فعل بكما فعل بكن فعل بى فعل بنا .

و صرف مضارع آن از اين قرار است يفعل به يفعل بهما يفعل بهم...

يفعل بك يفعل بكما يفعل بكم...

يفعل بى...

و صرف امر آن از اين قرار است ليفعل به ليفعل بهما ليفعل بهم...

ليفعل بك ليفعل بكما ليفعل بكم...

ليفعل بى...

ضمائر همانطور كه ملاحظه شد ضمائر مجهول متعدى به حرف جر غير از ضمائر اقسام گذشته است اين ضمائر عبارتند از ه هما هم ها هما هن ك كما كم ك كما كن ى نا كه بوسيله حرف جر به ترتيب نائب فاعل صيغه‏هاى چهارده‏گانه فعل قرار مى‏گيرند بجاى شش ضمير اول مى‏توان اسم ظاهر آورد مانند ذهب به يا ذهب برجل...

ذهب بهن يا ذهب بنساء ولى در هشت صيغه بعد فقط بايد ضمير آورده شود

‏

فصل 9 مجهول بدون معلوم‏

در زبان عرب چند فعل مجهول وجود دارد كه يا معلوم آن استعمال نشده است مثل اغمى عليه بيهوش شد و يا اصل معناى معلوم در آن حفظ نشده است مثل اولع به به او علاقه زياد پيدا كرد يا به آن چيز يا كار حريص شد يا حريص بود حم تبدار شد غشى عليه غش كرد جن ديوانه شد ا ترى آيا گمان مى‏كنى عنى به باو اهتمام ورزيد و...

پرسش و تمرين

‏1 - اصطلاحات زير را معنى كنيد فعل لازم فعل متعدى متعدى بنفسه متعدى بحرف جر جار و مجرور مفعول با واسطه مفعول بى واسطه .

2 - از سوره‏هاى نصر و انشراح براى اصطلاحات فوق مثال بياوريد.

3 -فعل لازم را چگونه مجهول مى‏كنند و چرا .

4 - ماضى و مضارع مجهول افعال زير را صرف كنيد خرج منه دخل فيه سال عنه نظر اليه .

5 - صيغه‏هاى زير را از ماضى و مضارعهاى مجهول فوق معنى كنيد 6. 14 13 7 4 1 امر مجهول مضارعهاى تمرين سابق 4 را صرف كنيد و صيغه‏هاى 12 9 6 3 2 از امر مجهولها را معنى كنيد .

7 - ضمائر مجهول فعل لازم و كيفيت تخلف جانشين شدن اسم ظاهر از آنها را بيان كنيد .

8 - بنظر شما علت آوردن فعل مجهول بجاى معلوم يعنى ذكر نكردن فاعل چه چيزها مى‏تواند باشد .

9 - آيا قواعدى كه براى ساختن مجهول گفته شد عمومى است يا مختص به ثلاثى مجرد به چه دليل .

10 - كيفيت ضمائر معلوم و مجهول عمومى است يا خصوصى چرا