جایگاه عرفان در تدریس ولایت فقیه (1)
استاد درس خارج حوزه علمیه قم، هدف از طرح بحث ولایت فقیه در درس خارج را بیان احکامى دانست که بحث نشده و معتقد است براى تدریس ولایت فقیه توجه به عرفان ضروری است، چرا که اندیشه‌هاى سیاسى و عرفانى امام، مغفول مانده است.
به گزارش خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزارى فارس، یکى از مباحث مهم و اساسی حکومت اسلامی به خصوص در نگاه شیعی مساله ولایت فقیه است.
هر چند در این موضوع کارهاى خوبى صورت گرفته اما همچنان بسیارى از احکام و مسائلى که به صورت مستقیم و غیر مستقیم به بحث ولایت فقیه و حکومت اسلامى مربوط مى‌شود، به خوبى روشن و تبیین نشده است.
گروه آیین و اندیشه خبرگزاری فارس، بر آن شد تا متن سلسله دروس خارج ولایت فقیه را که توسط حجت‌الاسلام والمسلمین احمد عابدی در حوزه علمیه قم تدریس می‌شود، تقدیم مخاطبان گرامی کند.
قبل از آغاز این مباحث، شایسته دیدیم دیدار و گفت‌وگویی با استاد احمد عابدی درباره ضرورت طرح مباحث ولایت فقیه داشته باشیم که ماحصل این گفت‌وگو از نظر می‌گذرد.
حکومت‌ها یا بر اساس فکر و اندیشه درست شده‌اند و یا بر اساس تجربه
حجت‌الاسلام عابدى در ابتداى این گفت‌وگو ضمن تبیین انواع حکومت موجود در دنیاى امروز اظهار داشت: در دنیا دو نوع حکومت وجود دارد؛ یکى حکومت‌هایى است که بر اساس فکر و اندیشه بنا می‌شوند و دیگری حکومت‌هایی که تجربی هستند.
جمهورى اسلامى بر اساس فکر و اندیشه شکل گرفته است
رئیس دانشگاه علوم و معارف قرآن گفت: جمهورى اسلامى از قسم اول است یعنى یک افرادى بر اساس فکر و اندیشه به این نتیجه رسیدند که بهترین شکل حکومت، حکومت الهى و حکومت عالم دینى بر مردم است. بنابراین این حکومت بر پایه برنامه و فکر در ایران شکل گرفت.
در اندیشه سیاسى بعضى مى‌گویند دنیا «لعنت شهر» است
این مدرس درس خارج حوزه علمیه قم با بیان اینکه در اندیشه‌هاى سیاسى، بعضى طرفدار حکومت مردم بر مردم هستند و بعضى طرفدار حکومت خدا بر مردم هستند بیان داشت:
بعضى مى‌گویند این دنیا «لعنت شهر» است و چون در دنیا انسان گناه کرده و به ذات مقدس خدا توهین شده این دنیا مى‌شود شهر لعنتى و حکومتش هم باید بر اساس لعنت و نفرین و تفکر شیطانى باشد و در مقابل بعضى مى‌گویند اینجا آسمان شهر و شهر خداست که در تعابیر اسلامى مى‌گویند مدینه فاضله.
عرفاى مسلمان، دنیا را تجلى اسماء و صفات الهى مى‌بینند
رئیس پژوهشکده آستانه مقدسه حضرت معصومه علیهاالسلام اظهار داشت: عرفاى مسلمان هیچوقت نگاهشان به دنیا یک نگاه منفى نیست.
آنها دنیا را محضر خدا و تجلى اسماء و صفات الهى مى‌بینند یعنى عرفا با دنیا مخالف نیستند بلکه مى‌گویند این دنیا و این عیوب باید باشد فقط ما باید تلاش کنیم عیوب را بر طرف کنیم.
امام خمینی یک عارف بود و اندیشه‌اش صرفا فقهی نبود
حجت‌الاسلام عابدى ادامه داد: امام خمینى(ره) که اندیشه و طرح حکومت اسلامى را پایه گذارى کرد یک عارف بود. یعنى نیامد بر اساس نگاه صرفاً فقهى یک اندیشه‌اى را در فلسفه نظام و فلسفه سیاسى طراحى کند. عرفانش در این مساله دخالت داشت.
این نویسنده و پژوهشگر معارف اسلامى، اصطلاح ولایت مطلقه فقیه را جزء اصطلاحات کتب عرفانى دانست و عنوان کرد: کتاب‌هاى عرفانى پر است از اصطلاح ولایت مطلقه و امام خمینى(ره) هم یک عارف به تمام معنا بود و اول عرفان خواند و بعد فقیه و مرجع تقلید شد.
در واقع اندیشه سیاسى امام خمینى(ره) تحت تأثیر اندیشه عرفانى ایشان بود و بر این اساس یک آمیخته‌اى از عرفان و سیاست را مطرح کردند به عنوان ولایت فقیه البته براى این کار شواهد فقهى و روایى زیادى هم آوردند.
براى تدریس ولایت فقیه توجه به عرفان ضرورى است
حجت‌الاسلام عابدى گفت: طى این سى و چهار سالى که از انقلاب گذشته و با وجود اینکه اساتید حوزه با تدریس بحث ولایت فقیه و تألیف کتاب فعالیت‌هاى خوبى انجام داده‌اند اما با این وجود هم خیلى چیزها مغفول مانده و هم خیلى جنبه‌ها را تخصصى کار نکرده‌اند.
وى اضافه کرد: بسیارى از این اساتید کتب عرفانى را نخواندند و قهراً کسى که کتاب عرفانى نخوانده نمى‌تواند منظور امام خمینى(ره) از ولایت مطلقه را به خوبى بفهمد لذا براى درک این اندیشه که تلفیقى از عرفان و سیاست است توجه به سیر و سلوک و عرفان لازم است.
اندیشه‌هاى سیاسى و عرفانى امام خمینى(ره) مغفول مانده است
رئیس دانشگاه علوم و معارف قرآن با اشاره به ضرورت طرح بحث ولایت فقیه ابراز داشت: بعد از انقلاب درباره اندیشه‌هاى فقهى و اصولى حضرت امام، کارهاى خوبى صورت گرفته اما در مورد اندیشه‌هاى فلسفى و عرفانى ایشان کار جدى انجام نشده لذا ما این ضرورت را احساس کردیم که باید با این نگاه وارد بحث ولایت فقیه بشویم و این جنبه‌ها را مطرح کنیم.
بعضى مباحثى که پیرامون ولایت فقیه مطرح شده مانند کتاب آیت‌الله منتظری، تکرارى است.
این مدرس درس خارج حوزه علمیه قم گفت: یکى دیگر از ضرورت‌هاى طرح مبحث ولایت فقیه این است که خیلى از بحث‌هایى که در مورد ولایت فقیه بیان شده بود تکرار حرف‌هاى قبلى و تکرار حرف‌هاى اهل سنت بود.
مثل کتاب ولایت فقیه آقاى منتظرى، در حالى که ما خیلى مسائل بسیار بسیار مهم در بحث ولایت فقیه و حکومت اسلامى داریم که در هیچ کتابى نیامده است.
حجت‌الاسلام عابدى افزود:
حالا که در دین، حکومت اسلامى داریم باید ببینیم دین در مورد مسائل امنیتى و مسائل مشابه چه مى‌گوید.منبع: فارس نیوز
تهیه و تنظیم: جواد لاوری، گروه حوزه علمیه تبیان
