آقا نورالدین عراقی(ره)

در یك دیدگاه كلی می توان اینگونه بیان نمود كه محوری ترین هدف اسلام، آموزش و پرورش انسان كامل است؛ حقیقتی كه در بسیاری از آیات و روایات به آن اشاره گردیده است، قرآن مجید در آیات چندی، بر تعلیم و تزكیه به عنوان هدف و علت ارسال پیامبران و نزول كتب آسمانی تاكید نموده است (آل عمران/ 164 و بقره/ 129 و ...)

در این آیات، آموزش و تعلیم بر تزكیه و پرورش مقدم شده و در حقیقت تعلیم به عنوان مقدمه دست یابی به تزكیه مطرح گردیده است. این اصل زیربنای نظام آموزشی اسلامی قرار گرفته است كه در ضمن آن اندیشمندان بزرگی تربیت یافته اند كه در عین برخورداری از درك عمیق و عالمانه، دارای صفای روح و باطنی زیبا بوده اند.

در حقیقت یکی از ابعاد وجودی شخصیت های الهی که کشف و معرفت نسبت به آن برای هر انسانی، زیبا و شورانگیز است، زیبایی های معنوی و درونی آنها است که به خاطر آن از تأثیر و جاذبه فوق العاده ای برخوردارند. این فضایل سبب شده است که در طول تاریخ، دوست و دشمن مجذوب و شیفته آنان گردیده و بسیاری از متفکّران غرب و شرق خاضعانه و صمیمانه به مدح و ستایش آنها بپردازند و درباره شخصیت عظیم آنها به پژوهش و نگارش برخیزند.

ملّتی که از چنین سرمایه عظیمی برخوردار باشد، نباید گرفتار پلشتی ها و نابسامانی ها گردد.

 اریک فروم در کتاب «هنر عشق ورزیدن» می نویسد: «در جامعه کنونی ما ضمن آموزش دانش، آموزشی را که برای رشد بشر از همه چیز مهم تر است و آن آموزشی است که فقط از عهده وجود شخص کامل و مهربان برمی آید، فراموش کرده ایم و به طور کلّ احساس نیاز به وجود چنین معلّم دلسوز و مهربانی را برای فرزندان در خود احساس نمی کنیم و چنین الگوهایی را به فرزندانمان نمی شناسانیم و زمینه برخورد فرزندان خود را با چنین انسانهای کامل ـ که ممیّز اصلی آنها، صفات برجسته روحانی آنهاست ـ فراهم نمی آوریم در حالی که فرزندانمان با شخصیت هایی مواجه هستند که همه چیز دارند؛ علم، زیبایی، قدرت و نیرو، عضلات قوی، جز صفات برجسته روحانی».(1)

یكی از افرادی كه به حق از نوادر روزگار بوده و شان و مقام وی هنوز شناخته نگردیده است، مرحوم حاج آقا نورالدین اراكى (ره) است، كه از شاگردان مبرز شیخ انصارى (ره) و میرزاى شیرازى (ره) و صاحب كرامت و جلالت بوده، به نحوى كه هنگام رفت و آمد، همچون صاحبان قدرت بدرقه و استقبال مى شده است. در ادامه به ذكر چند حكایت از زندگی این دانشمند فرزانه اشاره نموده، باشد كه مقدمه ای باشد بر شناخت قدر و قیمت این عالم ربانی.

آیة الله خرازى از قول مرحوم آیة الله العظمى اراكى (ره) چنین نقل نموده است: « پس از رحلت مرحوم میرزاى شیرازى (ره) ، مردم از وى تقاضاى رساله عملیه كردند. او كتاب وسیلة النجاة را در عرض سه روز از حفظ و بدون كوچكترین مراجعه اى به كتب مرجع فقهى ، حاشیه زده و نظرات فقهى خویش را عرضه مى نماید.

چندى بعد فرد دیگرى - به احتمال قوى براى امتحان - از ایشان تقاضاى رساله مى نماید، باز او همان كتاب را پس از سه روز، حواشى فقهى زده و به مقلد خویش مى دهد، تا از آن استفاده كند. برخى از زیركان ! وقتى حواشى فقهى ایشان را در هر دو كتاب فوق مطابقت مى كنند، در كمال تعجب درمى یابند كه از حیث محتوا، تقریبا هیچ تفاوتى میان آن دو نیست .

قدرت علمى و حافظه بى نظیر این مرد بزرگ به قدرى عجیب بوده است كه تفسیر مهم القرآن و العقل را وى بدون مراجعه به هیچ كتاب مرجعى ، آن هم در دوران حضورش ‍ در جنگ ایران با روسیه نگاشته است.(2)

مرحوم آقا نور الدین همچنین در تهجدات شبانه اش فوق العاده بوده است. نیمه هاى شب ، هنگام العفو گفتن ، به قدرى از خود بى خود مى شد كه صداى او را مردم از كوچه مى شنیدند. بسیارى از مردم براى درك فیوضات معنوى ، نیمه شب از خانه هاى خود خارج شده و به كنار اتاق اش در كوچه به شنیدن صداى مناجاتش به انتظار مى ایستادند، تا خود نیز به حالت معنوى دست یافته و از فیوضات معنوى اش به فراوانى بهره برند. (3)

روزى مردى از صاحب منصبان اراك براى دادن خبر مرگ مرحوم حاج صباء - كه او نیز از بزرگان اراك بوده است - به هنگام مسافرت به حضورش تشرف مى یابد، تا كسب تكلیف كند. مرحوم حاج آقا نورالدین عراقى در آن هنگام زیر كرسى نشسته بود، سر خویش را روى كرسى مى گذارد و پس از چند دقیقه سر را بلند كرده و در كمال قاطعیت و بدون معطلى مى گوید: دروغ مى گویند، وى زنده است !!

آن مرد با تعجب و حیرت مى پرسد: به چه دلیل شما خبر از سلامتى و حیات ایشان مى دهید؟ او مى گوید: پس از درگذشت هر مومنى ، ملكى در میان زمین و آسمان با ناله و اندوه فریاد مى زند كه فلان كس مرد، هر چه گوش كردم ، چنین صدایى را نشنیدم ، پس او زنده است . دیرى نگذشت كه خبر سلامتى حاج صباء نیز به اراك رسید و معلوم شد كه خبر حاج آقا نورالدین اراكى رحمت الله علیه درست بوده است . (4)

پی نوشت‏ها:

1.    اریک فروم ، هنر عشق ورزیدن،تهران ، انتشارات مروارید، ص 155

2.    پژوهشكده تزكیه اخلاقی امام علی (ع) ، معرفت یافتگان (از مجموعه شمیم عرش)، قم، انتشارات كریمه،ص102

3.    همان

4.    همان

منابع:

قرآن کریم

معرفت یافتگان

تهیه و فراوری: حق دوست، گروه حوزه علمیه تبیان