تبیان، دستیار زندگی
ایام الله دهه فجر یاد آور بزرگ مردی است که با عزمی راسخ و توکل به خدا دست به کاری بزرگ زد که تا پیش از آن هیچ عالم شیعی موفق به انجام آن نشده بود.امام خمینی شخصیتی کم نظیر بود که در زمینه های مختلف سرآمد بود ، یکی از آن زمینه ها فقه است.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

امام زنجیر را از گردن فقه برداشت!

آیت الله جوادی آملی

ایام الله دهه فجر یاد آور بزرگ مردی است که با عزمی راسخ و توکل به خدا دست به کاری بزرگ زد که تا پیش از آن هیچ عالم شیعی موفق به انجام آن نشده بود.امام خمینی شخصیتی کم نظیر بود که در زمینه های مختلف سرآمد بود ، یکی از آن زمینه ها فقه است.

 علمای شیعه وارثان بر حق پیامبران به ویژه پیامبر بزرگوار اسلام حضرت محمد صلی الله علیه و آله می باشند.

پیامبر در این باره این گونه می فرمایند:ان العلماء هم ورثة الانبیاء ورثوا العلم .دانشمندان وارث پیغمبرانند و دانش را از آن ها میراث برده اند.(نهج الفصاحه /ص489/ح2601)

امام خمینی شخصیتی بزرگ و کم نظیر است که به طور کامل شناخته نشده است.وی عارفی الهی ، فقیهی بزرگ ، فیلسوفی ژرف اندیش ، مبارزی خستگی ناپذیر و....

یکی از ویژگی های آن پیر سفر کرده ، فقه پویا و به روز ایشان است که در کتاب تحریر الوسیله متجلی شده است.

برای پی بردن به ارزش و جایگاه این کتاب گران سنگ باید پای سخنان بزرگان حوزه علمیه نشست .

حضرت آیت الله جوادی آملی در همایش تحریرالوسیله ، کتاب تحریر الوسیله  امام خمینی را میوه شجره طوبای حوزه علمیه قم دانست و این چنین گفت: درخت تنومند انقلاب سال ها توسط علمای بزرگ در عرصه های سیاسی و دینی آبیاری شد و امام خمینی(ره) با تلاش و مشقت های فراوانی این درخت تنومند را بنا نهاد.

ایشان در ادمه سخنان خود این چنین گفت: امام راحل ،جزء علمایی است که از رسول خدا و انبیای دیگر علیهم السلام ارث برده است و یکی از کارهایی که جزء میراث پربرکت انبیاء و خصوصا خاتم آنها است، بیدار کردن مردم و تبدیل جامعه مرده به جامعه زنده است و امام فرمود من باید مردم و جامعه را به سوی عقلانیت سوق بدهم؟

آیت الله جوادی آملی تعلیم و تعلیل را کار حوزه و دانشگاه دانسته و فرمودند: ما یک تعلیم داریم، یک تعلیل ،یک تبلیغ و یک تکرار تبلیغ. که تبلیغ و تکرار تبلیغ دو عنصر منفی و تعلیم و تعلیل دو عنصر مثبت هستند.

ولی گاهی تبلیغ را به جای تعلیم می‌نشانند و به مردم می‌گویند، آنجا که جای تعلیل نیست تکرار را به جای آن می‌نشانند و اگر یک چیزی مکرر شد آن قدر در جامعه مورد قبول واقع می شود که گویا معلل است، اگر شما از مردم سۆال کنید چرا؟ می‌گوید این را همه گفتند.

ایشان با بیان اینکه تکرار در جامعه غیر عقلانی کارتعلیم و تعلیل می کند ،گفتند: انبیاء آمدند برای اینکه جاهلیت زدایی کنند، خواه جاهلیت کهن و خواه جدید، هم جاهلیت اولی و هم جاهلیت ثانی و ثانیه را، اما با چه راه؟ با راهی که خدای سبحان به اینها آموخته و مکتب به اینها داده است.

آیت الله جوادی آملی با بیان اینکه فقه پویا محصول تلاش امام راحل است، گفتند: آنکه به ما گفته درس بخوان، گفته چه چیز بخوان! گفته آیه محکمه ، فریضه ی عادله و سنت قائمه بخوان، اما برخی گفته‌اند آیه محکمه، فریضه عادله و سنت قائمه همه فقه و اصول است ، و وضع حوزه ها به این صورت شد که دیدید! ولی امام گفت فریضه عادله فقه و اصول، سنت قائمه اخلاق و حقوق و آیه محکمه امور عقلی است، و با این عقلانیت امام رضوان الله علیه وارد صحنه فقه و حوزه شد تا جامعه را عقلانی کند.

ایشان با بیان اینکه حضرت امام زنجیر را از گردن فقه برداشتند و در این راه اهانت ها و زندان ها را به جان خریدند ، فرمودند:

امام فرمود من وارثم و کار من اثاره دفائن عقول است، با چه وسیله ای؟ اول باید پای بسته ی این مکتب را باز کنم، این فقه مدار بسته را باز کنم، این فقه سیاسی که از ارکان فقه است چرا این را بستید؟ بگویم ولایت فقیه که از ارکان رسمی این فقه است چرا دست و بالش را بستید؟

این فقه را که یک برده بود تحریر کرد ، گفت فقه حکومت دارد چیزی که باور کردنی نبود، فقه ولایت فقیه دارد چیزی که باورکردنی نبود، مبادا کسی بگوید قبل از او نراقی و یا علمای دیگر نوشتند، آنها هر چند نوشتند اما هیچ کدام حرف امام را نزدند، زیرا گفتند ولایت فقیه واجب مشروط است، اما امام گفت این واجب مطلق است، مشروط نیست، آن حضور حاضر و قیام حجت و وجود ناصر مقدمه تحصیلی است و نه حصولی، این کار هزینه دارد، زندان و تبعید و اهانت دارد.

ایشان ادامه دادند: بنابراین اگر چنانچه گفته شد تحریر الوسیله مبادا کسی خیال کند که تحریر وسیله در حد تحریر علامه حلی است! خیر، این دست و بال فقه را باز کرده، فقه سیاسی درست کرده، متولی درست کرده، با این منظر این کتاب را نوشته، که این کتاب احکامی دارد، مسئول اجرایی دارد، آن مسئول اجرا منم، هزینه دارد و هزینه اش را تحمل می‌کنم.


منابع:

پایگاه اطلاع رسانی بنیاد علوم وحیانی اسراء

تهیه و فرآوری: مهدی صدری، گروه حوزه علمیه تبیان