اخلاص و پاکسازی نیت

طلبه نباید به فکر مقام و جاه، رسیدن به پست و مقام از قبیل مرجعیت، امامت جمعه و جماعت، نمایندگی مجلس، کسب مقامی در جامعه، شهرت، جلب نظر مردم و احترام آنان باشد و باید تمامی اینها رااز سر خود بیرون نماید و گرنه  نه تنها علمش به حال او سودی نخواهد داشت بلکه هر قدر جلوتر برود، اسباب بدبختی خود و بدبختی اعضای جامعه و امّت را فراهم می کند.

خسارات و ضررهایی که از سوی آدمهای  غیر متعهد و غیر مخلص، در طول دوران تاریخ اسلام، به این دین مبین و حنیف وارد شده و ضربه هایی كه از جانب این افراد بر پیکرش فرود آمده، از حد و حصر و شمارش خارج است.

 خود ما طلبه ها  نیز نمونه هایی بسیار از این مظلومیت را دیده ایم؛ بنابراین، نیازی به دست گذاشتن روی  موارد و نشان دادن آن مواضع نیست.

به دست آوردن اخلاص بسی صعب و دشوار است و به این سادگی ها نمی توان به آن ـ که شرط اساسی همه کارهاست ـ دست یافت و احتیاج به مبارزه طولانی و مداوم با  هوای نفس، و استقامت دارد.

 در حدیثی آمده است که خداوند متعال می فرماید:

«اَلاِخلاصُ سِرُّ مِن اَسرارِی اِستَودعتُهُ قَلبَ مَن اَحبَبتُ مِن عِبادی؛

اخلاص و پالایش قصد و نیّت یکی از اسرار من می باشد که در دل بندگان محبوب خویش به ودیعت نهادم.»

و اگر کسی به این مرتبه دست یافت و به پالایش نیّت خویش موفق شد، بزرگترین نعمت ایزد قادر متعال، نصیبش گشته است.

در حدیثی از امام صادق(ع) می خوانیم:

«ما أنعَمَ الله عَزَّوجلَّ عَلی عَبدٍ اَجلَّ مِن اَن لا یَکونَ فی قَلبِه مَعَ اللهِ عَزَّوجلَّ غیرُهُ.» بحارالانوار ج 70/249

ـ بالاترین و برترین نعمتی که خداوند به بنده اش ارزانی می دارد این است که او را موفق می کند، که در قلبش چیزی جز «خدا» نباشد.

در ابتدای تحصیل طلبگی ممکن است، برخی طلاب و روحانیون، خویش را ز آلودگی به اهداف فاسد، منزّه بدانند و چنین پندارند که انگیزه و غرضی غیر از «خدا» ندارند؛ ولی باید متوجه بود که به این زودی ها نمی توان چنین اطمینانی پیدا کرد. و لازم است با چراغ عقل و قرآن و احادیث، در زوایای دل گردش، و خود را محاکمه کرد و از اغراض فاسد پیر است.

وقتی دست انسان، از همه جا کوتاه است، می پندارد که هدفی جز «رضای حق متعال» ندارد ولی این کافی نیست؛ بلکه باید چنان باشد که اگر روزی ریاست و شهرت و پست و مقام هم به او روی آورد، خود را نبازد و شیفته آنها نشود، و از این امور اعتباری به عنوان وسیله ای برای دست یافتن به اهداف خدایی استفاده کند. ولی ـ چنانکه یاد شد به این سادگی نمی توان به چنین اطمینانی دست یافت.

 و به قول مولوی:

نفست اژدرهاست او کی مرده است؟                           از غم بی آلتی افسرده است

گر بیابد آلت فرعون او                                                    که به امر او همی رفت آب جو

آن گه او بنیاد فرعونی کند                                             راه صد موسی و صد هارون زند

می کشانش در جهاد و در قتال                                            مردوار، «الله یجزیک الوصال»

منابع:

كتاب منیه المرید

كتاب سیمای فرزانگان

تهیه و فرآوری : علی فریادرس ، گروزه حوزه علمیه تبیان