تبیان، دستیار زندگی
بدان که پس ازخواندن کتاب رحمانی و منشور آسمانی هیچ عبادتی که آن را به زبان گزارند، فاضل تر از آن نیست که ذکر الهی گویند و حاجات خود به دعای خالص در آن حضرت عرضه دارند...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

آداب دعا و ذکر

دعا

فضیلت ذکر گفتن

بدان که پس ازخواندن کتاب رحمانی و منشور آسمانی هیچ عبادتی که آن را به زبان گزارند، فاضل تر از آن نیست که ذکر الهی گویند و حاجات خود به دعای خالص در آن حضرت عرضه دارند... «ثابت بُنایی» گفت: من بدانم که حق تعالی مرا کی یاد کند. جماعتی از این سخن تعجب نمودند و [گفتند: چگونه آن را میدانی؟] گفت: چون من او را یاد کنم، او مرا یاد کند.

کلام رسول خدا صلی الله علیه و آله

1ـ ذاکر حق تعالی میان غافلان چون درخت سبز است میان گیاه خشک ریزیده و چون غازی [جنگجو] ای که در میان گریختگان به جنگ کافران بایستد.

2ـ [ذاکر حق تعالی] چون زنده ای است میان مردگان.

3ـ [خداوند می فرماید:] با بنده ام [هستم] مادام که مرا یاد می کند و لب ها به ذکر من می جنباند.

4ـ فرزند آدم هیچ عملی نکند که وی را از عذاب خدای نجات دهنده تر از ذکر خدای باشد.

5ـ هر که دوست دارد که در مرغزارهای بهشت چرا کند باید که ذکر خدای بسیار گوید.

6ـ [فاضل ترین عمل] آن که وفات تو در آن حال باشد که زبانت به ذکر خدای تَر بُود.

7ـ بامداد و شبانگاه به ذکر خدای رطبُ اللسان (شیرین بیان باش) تا بامداد و شبانگاه بر تو گناهی نماند.

8ـ ذکر خدای بامداد و شبانگاه فاضل تر از شکستن شمشیر است در راه خدای و از دادن مال چنان که آب ریزند.

9ـ [حق تعالی گوید:] چون بنده ی من درنفس خود مرا یاد کند، من در ذات خود وی را یاد کنم.

اثرات ذکر

فضیل گفت: به ما چنان رسیده است که حق تعالی گفت: ای فرزند آدم! مرا پس از نماز بامداد ساعتی و پس از نماز دیگر ساعتی یاد کن. آن چه میان آن باشد من از تو کفایت کنم و یکی از علما گفت که حق تعالی گوید که هر بنده ای که بر دل وی اطلاع فرمایم و تمسّک به ذکر خود بر دل وی غالب بینم، من به ذات خود وی را رعایت کنم و جلیس و محادث (مصاحب) و انیس او باشم و حسن گفت: ذکر دُواست: یکی ذکر حق تعالی میان نفس خود و میان وی و آن در غایت خوبی است و ثواب آن در غایت بسیاری و فاضل تر از آن ذکر خدای است نزدیک آن چه حرام گردانیده است... و آمده است که هر نفسی که از دنیا بیرون رود، تشنه باشد مگر ذاکر خدای تعالی و «معاذ جبل» گفت: اهل بهشت را بر هیچ چیز حسرت نخواهد بود مگر بر ساعتی که در آن خدای را یاد نکرده باشند.

در فضیلت مجلس های ذکر

پیغامبر گفت: هیچ قومی در مجلس ذکر حق تعالی ننشیند که نه ملایک گرد ایشان در آیند و رحمت بر ایشان نازل شود و خدای عزوجل در میان مقربان خود ایشان را یاد فرماید و گفت: هیچ قومی فراهم نیایند که ذکر خدای عزو جل گویند و [بدان] نخواهند مگر رضای او را که نه منادی ای از آسمان ایشان را آواز دهد که برخیزید با گناهان آمرزیده و بدی های شما به نیکی ها بدل گشته... و داود گفت: الهی! چون مرا بینی که از مجلس ذاکران بگذرم و به مجلس غافلان روم پایم بشکن که به شکستن پای در حقّ من نعمتی فرموده باشی.

میراث محمد صلی الله علیه و آله

آمده است که [یکی از صحابه] در بازار رفت و گفت: شما را اینجا می بینم و میراث پیغامبر در مسجد قسمت می کنند؟ مردمان ترک بازار گرفتند و به سوی مسجد رفتند، در مسجد میراثی ندیدند که قسمت می کنند [با وی گفتند: ما میراثی ندیدم که قسمت کنند] گفت: پس چه دیدید؟ گفتند: قومی را دیدیم که ذکر خدای می گویند و قرآن می خوانند. گفت: آن میراث محمد صلی الله علیه و آله است.

آداب دعا

1ـ آن که برای دعا وقت های شریف [در نظر بگیرد] چون [روز] عرفه از سال و رمضان از ماه ها و آدینه از هفته و وقت سحر ازساعت های شب چه حق تعالی گفت: در سحرها ایشان آمرزش خواهند.

2ـ آن که حال های شریف نگاه دارد... «مجاهد» گفت: اوقات نماز بهترین ساعت هاست و دعای پس از [نماز [گزاردن مهم باید شناخت.

3ـ آن که در دعا روی به قبله آرد و دست چنان بردارد که سپیدی زیر دست او دیده شود.

4ـ آن که در دعا تکلّف سجع نکند چه حال دعا گوینده بایدکه تضرع باشد و تکلّف مناسب آن نیست.

6ـ زاری و فروتنی و ترس، چه حق تعالی گفت:... بخوانید پروردگار خود را به زاری و پوشیده.

7ـ آن که دعا به جزم گوید و در اجابت متیقّن باشد و امیدش در آن صادق بُود.

8ـ آن که در دعا الحاح کند و سه بار مکرر گرداند و «ابن مسعود» گفت که پیغامبر چون دعا گفتی و چون بخواستی سه بار خواستی.

9ـ آن که افتتاح دعا به ذکر خدای باشد و به سؤال آغاز نکند.


پدیدآورنده: ابوحامد غزالی

منبع: پایگاه اطلاع رسانی حوزه نت

تنظیم: گروه حوزه علمیه تبیان