تبیان، دستیار زندگی
(انسان سالك, توبه, تجدید عهد را هر روز تكرار كند. غنیمتى را در این حیات, روزنه اى جز از طلب حق منظور نداشته باشد. بر طالب حق فرض است كه با كمال شوق و تضرع و تذلل و ابتهال به حضور حضرت حق برود و در نفس تفكر كند. لذا طالب حق را به غیر از دل و دلبر, كارى نیس
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

راه نوشیدنی

راه نوشیدنی

از توصيه هاى سيد احمد كربلايى است:

(انسان سالك, توبه, تجديد عهد را هر روز تكرار كند. غنيمتى را در اين حيات, روزنه اى جز از طلب حق منظور نداشته باشد. بر طالب حق فرض است كه با كمال شوق و تضرع و تذلل و ابتهال به حضور حضرت حق برود و در نفس تفكر كند. لذا طالب حق را به غير از دل و دلبر, كارى نيست.1 راه آخرت آموختنى نيست, بلكه نوشيدنى است.)2

از نظر آقا محمد بيدآبادى:

(مبتدى بايد به جناب اقدس متوجه شده و معارضان نفسانى خود را به سهام لاحول و لا قوة الاّ باللّه العلى العظيم از خود دور گرداند, تا به رتبه محبت فائز گردد. عبادت قلبى, با ذكر على الدوام.)3

(استغراق عين قلب در مشاهده صور نقوش مكتوبه بر لوح قلب به واسطه قلم اعلى و اشتغال اذن قلب بر تلقى واردات و الهامات ربانيه و حكم و خطابات سبحانيه از راه هاى ذكر حق است.)4

ملا فيض كاشانى مى گويد:

(سالك, علاوه بر ذكر, لازم است در همه امور توكل به حق داشته باشد.)5

سيد ابوالقاسم دهكردى مى گويد:

(سالك, علاوه بر ذكر حق, بايد رضايت او را كسب كند و نعمتهاى الهى را پاس بدارد.)6

ابن ابى جمهور احسائى مى گويد:

(از ابواب عظيمه ايمان, حب فى الله و بغض فى الله باشد و در سلسله حب, اولين محبوب, ذات الهى است و پس از او, وجود مقدس ختمى مآب و پس از آن, اميرالمؤمنين, عليه السلام, سپس ائمه, بعد انبياء, و ملائكه, سپس اوصيا, سپس علما و اوليا و اتقيا.)7

از نظر شهيد اول:

(به جز التزام به شرع در تمام حركات و سكنات و تكلمات و لحظات و غيرها, راهى به قرب حضرت ملك الملوك نيست و با خرافات ذوقى هرچند ذوق در غير اين مقام خوب است, راه رفتن لايوجب الاّ بعداً. لازم است همه احكام شرعيت را پيروى كند, حتى از انجام نوافل و مستحبات غفلت نكند.)8

ج. پيوند با ديگران: سومين مسأله مورد توجه دستورالعملها, روشنگرى پيوند انسان با ديگران است. برابر اين توصيه ها, نبايد پيوند با خويشاوندان را گسست,9 حقوق برادران و خواهران را بايد حفظ كرد.10 براى پدر و مادر, پس از اداى نماز دعا كرد11 و با اعضاى خانواده سلوك خوشى داشت و خواسته هاى كودكان را به خوبى برآورد.12

شهيد اول سفارش مى كند:

(بايد به زيارت دوستان, اهتمام ورزيد. با مردم درخور فهم آنان سخن گفت. با مردم مدارا كرد. با برادران مسامحه و مواسات داشت و خود را از ديگران پايين تر دانست و از رياست بر ديگران پرهيخت و از مراوده با غير اولياءالله دورى گزيد و مجالس بطالين و مغتابين و آنانى كه سخنان پراكنده گويند و روز مى گذرانند, ترك گفت و با مردم با حسن خلق معاشرت كرد.)13ملاّ محمدتقى مجلسى يادآور مى شود:

(نبايد چيزهايى را گفت كه شنونده در غلوّ افتد, يا اعتقاد او به انبيا و اولياء سست شود.)14

ملا فيض كاشانى تأكيد مى ورزد:

(از بردن آبروى اشخاص, غيبت گذشتگان, افترا به پيامبران, اوصيا و علما, بايد پرهيز كرد. بايد از وادار كردن مردم به پذيرش چيزى كه ظرفيت آن را ندارند و به بدبينى آنان مى انجامد, پرهيز شود. از نشر بديها, نقل داستانهاى فاسقان و بدكاران, دورى جست و حال شنوندگان نگهداشت.)15

ملكى تبريزى درباره هدف موعظه مى گويد:

(هدف از موعظه بايد استوارى عقيده شنوندگان و ايجاد عشق به خدا, پيامبر و اوليا در دل مخاطبين باشد و ادب مراقبت با خدا و انبيا و اوليا را بياموزد و آنان را به پارسايى فراخواند.

معارف بلند و استوار را با نرمى و بيان ساده و الفاظى مأنوس بر زبان آورد.)16

شيخ عباس قمى از سخن باطل و فتنه انگيز پرهيز مى دهد:

(نبايد اباطيل را ترويج كرد و يا سخن فتنه انگيز بر زبان آورد.)17


غلامرضا جلالى

امید واضحی آشتیانی.حوزه علمیه تبیان


پی نوشتها:

1. همان, شماره 15/79ـ81, دستورالعمل سيد احمد كربلايى.

2. همان, شماره 19/118.

3. همان, شماره 58/123ـ140, دستورالعمل آقا محمد بيدآبادى.

4. همان, شماره 68 ـ 69/67 ـ 108.

5. همان, شماره 6/68, دستورالعمل ملا فيض كاشانى.

6. همان, شماره 65/73ـ 80, دستورالعمل سيد ابوالقاسم دهكردى.

7. همان, شماره 55/108ـ123; شماره1/58, دستورالعمل ابن ابى جمهور.

8. همان, شماره 29/81 ـ 88, دستورالعمل شهيد اول.

9. همان.

10. همان, شماره 83/55 ـ 64, دستورالعمل سيد محمدباقر موسوى خوانسارى.

11. همان, شماره 65/73ـ 80, دستورالعمل سيد ابوالقاسم دهكردى.

12. همان, شماره 89 ـ 90/107ـ 128, دستورالعمل سيد محمدباقر موسوى خوانسارى.

13. همان, شماره 29/81 ـ 88, دستورالعمل شهيد اول.

14. همان, شماره 17/91, دستورالعمل ملا محمدتقى مجلسى.

15. همان, شماره 6/68, دستورالعمل ملا فيض كاشانى.

16. همان, شماره 16/124ـ131, دستورالعمل ميرزا جوادآقا ملكى تبريزى.

17. همان, شماره 47/80 ـ79, , دستورالعمل حاج شيخ عباس قمى.