بدان اى فرزندم

بدان اى فرزندم : كه خداوند بر فرمانبردارى اش يارى ات كناد و برانجام نيكيها و ملازمت خوبى ها توفيقت دهاد. بر آنچه رضاى او در آن است رهنمودت سازد. و به هر آنچه از خوبى ها آرزو دارى تو را برساند. در دنيا و آخرت تو را خوشبخت كند و لحظه لحظه هاى زندگى ات را با[ راحت دلى] و چشم روشنى] همراه سازد. عمرت را با سعادت و آسايش دراز دارد. و بدى ها رااز تو به دور كند.

من دراين كتاب (قواعدالاحكام ) 4 عصاره فتاواى احکام را برايت خلاصه كردم و قواعد شريعت را با عباراتى كوتاه و قلمى روان روشن ساختم.[ سمت رشد] و راه حق را بر تو واضح كردم .اين در حالى است كه پنج دهه از عمرم را پشت سر نهاده وارد ششمين دهه عمرم مى شوم ...

چون خدا وصيت را بر من واجب كرده بويژه به هنگام احساس مرگ امر بدان كرده است : تو را سفارش مى كنم : تقوا رااز دست مده ،تقوا راه و روشى است كه از پيامبر[ ص] باقى مانده و فريضه اى الهى است كه مواظبت بر آن بر همه واجب است . تقوا زرهى است نگهدارانسان از بديها. و توشه اى است جاويدان ،آن سودمندترين زاداست براى روزى كه انسان بي كس و چشم ها نگران است .

دستورهاى الهى را بجان بنوش ،رضاى او را ملازم باش ،مكروهات را دورى گزين واز محرمات منزجر باش. عمرت را در تحصيل كمالات سپرى كن و لحظه هاى زندگى ات را در گردآورى فضيلت هاى علمى و عروج از پستى نقصان به قله كمال واز فرودگاه جهل به اوج عرفان بكارگير. نيكى ها را گسترش ده و برادرانت را در رسيدن به كمالات  يارى كن ؛

بدى را از برادران مومنت به نيكى سزا ده ،نيكوكاران را با منت و آغوش باز بپذير. با پست همتاى رفاقت مكن واز معاشرت نادانان دورى كن چه رفاقت آنان اخلاق تو را پست كرده و سبب جايگزينى خصايص ناپسند در وجود تو گردد.

بر تو باد به ملازمت علماء و همنشينى با صاحبان فضيلت چه اين مصاحبت وجودت را آماده تحصيل كمالات كرده و مهارت دراستنباط مجهولات را به دنبال دارد. سعى كن امروز تواز ديروزت بهتر باشد و در هر لحظه اى از كمالى نو برخوردار گردى .

بر تو باد به صبر و بردبارى و توكل بر خداوند و خوشنودى بر آنچه از دنيا به تو مى رسد. در هر شب و روزاز خود حساب رسى كن . بسياراز پروردگارت آمرزش خواه . زيرا در هيچ لحظه اى سپاس او را چنانچه بايسته است است نتوانى .از نفرين مظلوم بويژه يتيمان و بيوه زنان بترس چه خداوند نسبت به شكستن دل هاى شكسته گذشت نمى كند.

بر تو باد به نماز شب كه رسول خدا[ ص] بر آن اصرار داشته و خواسته او بوده است : فرموده است :

من ختم له بقيام الليل ثم مات فله الجنه . 5 (كسيكه عمرش به[ شب زنده دارى] به پايان رسيد بهشت از آن اواست ).

بر تو باد به[ صله رحم] اين عمل راافزون سازد. بر تو باد به[ حسن خلق] و برخورد نيك كه رسول الله فرموده است :

انكم لن تسعواالناس باموالكم فسعوهم بخلاقكم . 6(شما توان آن نداريد كه مردم را بااموال خود يارى كنيد پس با برخورد خوب تان آنان را خوشنودسازيد).

بر تو باد به نيكى بااولاد پيامبر و پيوند با آنان خدا درباره آنان سفارش موكد كرده و دوستى آنان را مزد رسالت قرار داده است .

قل لااستلكم اجراالاالموده فى القربى . 7پيامبر دراين زمينه فرموده است :

انى شافع يوم القيامه لاربعه اصناف والوجاوا بذنوب اهل الدنيا: (رجل ) نصر ذريتى و (رجل ) بذل ماله لذريتى عندالمضيق (ورجل ) احب ذريتى باللسان والقلب (ورجل ) سعى فى حوائج ذريتى اذا طردوا اوتشرادواج

(چهار دسته را روز قيامت شفاعت كنم هر چند با گناه اهل دنيا به صحراى محشر حاضر شوند: آنكه اولاد مرا يارى كند. آنكه ازاموالش به اولاد مرا يارى كند. آنكه از اموالش به اولاد تنگدست كمك كند. كسى كه با زبان و قلب آنان را دوست بدارد. آنكه تلاش كند درانجام حوايج و نيازهااولاد تبعيد شده و رانده شده من ).

امام صادق[ ع] فرمود:

اذا كان يوم القيامه نادى مناد:الخلائق انصتوا فان محمد[ ص] يكلمكم فينصت الخلائق فيقوم النبى[ ص] واله فيقول : يا معشرالخلائق : من كانت له عندى يدااوننه فليقم حتى اكافيه فيقولون بابائنا وامهاتنا واى بداواى منه واى معروف لنا بل اليد والمنه والمعروف لله ولرسوله على جميع الخلائق فيقول : بل من آوى احدا من اهل بيتى او برهم او كساهم من عترتى اواشبع جايعهم فليقم حتى اكافيه فيقوم اناس قدفعلو ذلك فياتى النداء من عندالله : يا محمد؟ يا حبيبى ؟ قد جعلت مكافاتهم اليك فاسكنهم من الجنه حيث شئت فيسكنهم فى الوسيله حيث لايحجبون عن محمد[ ص] واهل بيته صلوات الله عليهم اجمعين. 9

هنگامى قيامت فرا رسد منادى فرياد زند: هان اى مردم پيامبر با شما سخن مى گويد. سكوت بر فضا حاكم مى شود و همه دم فرو بندد سپس پيامبر و آل او بلند شده و پيامبر چنين فرمايد:اى مردم ! هر آنكه براى من كارى كرده يا خوبى نموده و يا منتى بر من دارد بلند شود تا من او راامروز كفايت كنم واز هول قيامت نجاتش دهم آنان عرض كنند: به فداى شما پدران و مادران ما ،چه كسى براى شما كارى انجام داده يا خوبى كرده يا بر شما منتى دارد بلكه اين خدا و رسول اند كه بر همه انسانها منت دارند و به آنها خوبى كرده اند .

رسول خدا فرمايد: هر آن كسانى كه فردى ازاهل بيت مرا پناه داده يا به آنان خوبى كرده يا برهنگان آنانرا پوشانيده و يا گرسنگان شان را سير كرده است برخيزند تا آنان را با (شفاعت ) كفايت كنم . گروهى از مردم بلند شوند سپس از جانب پروردگار ندا رسد:اى محمد حبيبم !: من پاداش دادن آنان را به تو واگذاشتم هر جاى بهشت خواهند جايشان ده پس از آن در[ وسيله] آنان را جاى دهند و آن مكانى است كه حجابى بين آنان و چهارده معصوم نيست .

بر تو باد به بزرگ داشتن فقها واحترام علماء دراين باره رسول خدا فرمود:

من اكرم فقيها مسلما لقى الله يوم القيامه وهو عنه راضى ومن اهان فقيها مسلما لقى الله يوم القيامه وهو عليه غضبان . 10

(آنكه فقيهان و دين شناسان ژرف نگر را گرامى دارد خدا را در روز قيامت ملاقات كند در حالى كه ازاو راضى و خرسنداست و آنكه فقيه مسلمانى را توهين كند و قدرش را سبك دارد خدا را در حاليكه ازاو خشمگين است ملاقات كند).

نگاه به چهره عالم و در خانه آن و نشست و برخاست با آن عبادت شمرده شده است .

و بر تو باد به ژرف انديشى و تفقه در دين و تلاش در جهت فزودن علم و دانش خود چه اميرمومنان[ ع] به فرزندش فرمود:

تفقه فى الدين فان ورثه الانبياء وان طالب العلم يستغفر لهم من فى السموات و من فى الارض حتى الطير فى الهواء والحوت فى البحر وان الملائكه لتضع اجنحتها لطالب العلم رضاء به . 11

(در دين ژرف بينديش و فقيه شو! چون فقها جانشين پيامبرانند. براى طالب علم هر آنچه در آسمان و زمين استغفار مى كنند حتى مرغ ها در هوا و ماهى ها در دريا! فرشتگاه با خرسندى بالهاى خود را براى دانشجو پهن مى كنند).

مباد كه دانش خويش را كتمان كنى و بر روى نياز داران نگشايى كه خداى تعالى مى فرمايد:

ان الذين يكتمون ماانزلنا من البينات والهدى من ما بيناه اللناس فى الكتاب الئك يلعنهم الله ويلعنهم الاعنون . 12

(آنانكه پيام هاى وحى ما را كه براى انسانها تعيين كرده ايم و در كتاب بروشنى بازگو نموده ايم مى پوشانند براين گروه نفرين خدا و نفرين نفرين شدگان باد).

اذا ظهرت البدع فى امتى فليظهرالعالم علمه فمن لم يفعل فعليه لعنه الله تعالى. 13

( هنگامى كه بدعت (نو آوريهاى برخاسته از رسوبات ملى قومى و توارثى فرهنگى به دوراز دين ، پيدا شد بر دانشمندان است كه دانش خودر را آشكار سازند؛ آنان كه چنين نكنند نفرين خدا بر آنها باد!)

و نيز فرمود:

:لا تمنحواالجهال الحكمه فتظلموها ولاتمنعوهااهلها فتظلموهم . 14

(حكمت را به نااهلان ندهيد كه اگر داديد بر حكمت ستم كرديد واز اهلش دريغ مداريد كه به اهل حكمت ستم روا داشته ايد).

والحمدالله على حسن التوفيق و هدايه الطريق .

تنظیم برای تبیان حسن رضایی گروه حوزه علمیه

پاورقى ها

1و2 مشكواه الانوار ابى الفصل على الطبرسى .335.

3. مقصود: مرآت الرشاد علامه مامقانى است كه اخيرا به فارسى نيز برگرانيده شده است .

4. قواعدالاحكام يكى از كتاب هاى گرانقدر فقهى است كه فرزندش فخرالمحققين آن را شرح كرده و نام شرح خود را[ ايضاح الفوائد فى شرح اشكالات القواعد] نام نهاده است اين وصيت نامه در آخر كتاب مذكور آمده است .

5. وسائل الشيعه ج 5.274.

6. وسائل الشيعه ج 8.513.

7. شورى .22.

8و9. وسائل الشيعه ج 11.556.

10. بااين عبارت به روايتى از پيامبراكرم[ ص] دست نيافتيم .

11. جامع احاديث الشيعه ج 1.93.

12. بقره 158.

13. كافى ج 1.54.

14 ميزان الحكمه 2.500.