آیت الله محمدحسن حجّتی هرسینی

اشاره

آیت  الله محمدحسن حجّتی هرسینی از جمله علما و دانشمندان بزرگ و كم نظیری است كه از كودكی به دنبال كمال و خودسازی بود، زود خود را پیدا كرد و به دنبال مقصد خود لحظه ای غفلت را جایز نشمرد و با سرمایه ای از یك رویی و یك دستی به مراتب عالی علمی و عملی رسید.

او از كسانی بود كه راز از كجا آمدن و به كجا رفتن را دریافته اند.رادمردی كه بزرگان او را چنین توصیف كرده اند؛ آیت الله گلپایگانی: «اگر كسی بخواهد آیت  الله حجّتی را بشناسد باید از من بپرسد تا مقام علمی و تقوایی ایشان را معرفی كنم. چون او سالها با من محشور و هم بحث بوده است.»

تولد و دوران کودکی

آیت  الله محمدحسن حجّتی در سال 1310 ه'.ق مطابق با 1271ه'.ش در روستای تمرگ از توابع هرسین در خانواده ای متدین و مهمان نواز به دنیا آمد.(1)

ایشان دوران قبل از بلوغش را چنین توصیف می كند:

«از گناه و معصیت خودداری می كردم و هر عملی كه می فهمیدند گناه یا مكروه است مرتكب نمی شدم و بچه های همسال خود را هم از كارهای زشت و گناه منع می نمودم.

از داخل زمینهای كه شخم زده بودند عبور نمی كردم و با خود می اندیشیدم كه زمین زیر پایم سفت و كوبیده می شود و به ضرر صاحب آن و عدم رشد بذر می انجامد،هر گاه از جوی آبی عبور می كردم اگر ریگ یا سنگی از زیر پایم در آن نهر می افتاد یا باید همان سنگ یا ریگ را از آب خارج كنم یا آنقدر سنگ و ریگ از نهر خارج می كردم تا یقین كنم آن سنگ و ریگ از نهر خارج شده است

 و باعث پر شدن نهر و پس زدن آن نشود و هیچگاه حیوانات یا حشرات بی آزار را نمی كشتم و آزار نمی دادم و عجیب اینكه حشره های گزنده هم به من آزار نمی رساندند حتی پشه و ساس.

پدرم ثروتمند بود و گوشت و غذاهای دیگر به وفور در خانه ما بود امّابه خوردن غذا چندان اهمیتی نمی دادم و غذای سهم خود را به بچه های بی بضاعت و همسایه های فقیر می دادم و می گفتم:من چرا بخورم و آنها محتاج و آرزومند باشند و این بذل بخشش را محرمانه انجام می دادم.(2) لباسهایم را شخصاً می شستم.

در آن زمان كه هر كس در خانه خود نان می پخت،از مادرم می خواستم كه قبل از پختن نان دستهای خود را با آب خوب بشوید و اول با هیزمی كه خود از بیابان می آوردم ساج را گرم و سپس یك یا دو نان برایم بپزد آنگاه با هیزمهای خودشان نان برای دیگران بپزد.»

ویژگیهای اخلاقی

در ایام جوانی در اوقات نماز با صدای بلند در منزلشان اذان می گفتند خصوصاً صبحها، در مسجد هم با صدای بلند اذان را خود می گفتند و اغلب اوقات به خصوص اول صبح قبل از صرف صبحانه با صوت دلنشین و حزین قرآن تلاوت می كردند به نحوی كه اغلب اشخاص با شنیدن صوت قرآن ایشان گریه می كردند.

در علم تجوید استاد بودند و هر گاه در جلسات قرآن شركت می كردند قاریان از ایشان مشكلات تجویدی را می پرسیدند نمازهای جهریه(صبح، مغرب و عشاء)به قدری با صوت خوش و زیبا می خواندند كه به مؤمنین حال خوشی دست می داد به نحوی كه یكی از مؤمنین كه سالها از محضر آن مرحوم بهره برده بود

نقل می كرد كه وقتی پشت سر آیت الله حجتی نماز می خواندیم مثل اینكه عسل می خوردیم، همیشه قبل از نماز محاسن خود را شانه و عطر استعمال می كردند و تحت الحنك می انداختند و در نماز یك مهر هم برای بینی خود می نهادند(ارقام الأنف)در نماز هنگام تشهد و سلام بر ران چپ (تَوَرُّك) می نشستند.

ایشان مقید بود همه مستحبات را انجام دهد و پیوسته دیگران را هم سفارش می كردند كه حتی الامكان مستحبات را انجام دهند.

و گاهی از اوقات ما بیدار بودیم، می دیدیم كه در همان حال كه خواب بودند اذان و اقامه می گفتند و دو ركعت نماز می خواندند مانند كسی كه بیدار باشد. روان و شمرده و واضح نماز می خواندند.(3)

آیت  الله حجّتی با تمامی اهل خانه مهربان و خوش برخورد بودند و همانگونه كه در بیرون از خانه با مردم تقدم در سلام داشتند، با اهل خانه نیز چنین بودند حتی از فرزندان خود از زمان جوانی تا هنگام پیری مطالبه غذا نمی كردند

و اگر گاهی سفره غذا آماده نبود نمی گفتند چرا غذا حاضر نیست، بلكه خود ایشان می رفتند در آشپزخانه و مقداری نان خالی و ظرفی آب برمی داشتند و مشغول خوردن می شدند و چون غذا حاضر می شد

به ایشان خبر می دادند كه غذا حاضر است، می فرمود نوش جان كنید بنده الحمدلله سیر شدم و بقدری این نان و آب به من لذت بخشید كه خدا می داند و گاهی می فرمود اگر انسان، مؤمن حقیقی باشد از غذا لذت بیشتری از دیگران می برد و پس از صرف صبحانه تا ظهر چیزی میل نمی كردند

و پس از نهار تا هنگام شام مطلقاً چیزی میل نمی كردند و هنگام صرف غذا تمام مستحبات را رعایت می كردند و هر گاه كاری داشتند به كسی نمی گفتند این كار را برای من انجام دهید بلكه خود ایشان شخصاً آن كار را انجام می داد و هرگاه همسر ایشان می خواستند لباسهای ایشان را بشویند می گفتند به كسی پول بدهید تا بشوید زیرا شما ضعیف هستید و مریض می شوید و حق الزّحمه به همسر شان می دادند.

می فرمود: بر شما واجب نیست كه برای ما این كارها را بكنید و چهار دانگ از خانه مسكونی خود را به همسرشان بخشیده بودند و باز هم از ایشان رضایت می طلبید.

در زمان پیری چون معظم له دیگر قادر نبود بعضی از كارهای خود را انجام بدهد و ناچار بود از دیگران مدد بگیرد با زبان دعا از دیگران كمك می گرفت،

مثلاً اگر تشنه بودند و آب می خواستند صدا می زدند كه: هر كسی به من یك ظرف آب بدهد خداوند او را از آب های بهشتی سیراب كند، گاهی به ایشان عرض می كردیم چرا دستور نمی دهید و به زبان خواهش و دعا طلب می كنید؟

می فرمود اگر به نحوه دستور و تحكم فرمان دهم مدیون دیگران می شوم و من حق ندارم به دیگران زحمت بدهم و اذیت كنم لذا طوری می گویم كه شخص معینی مجبور نشود برایم كاری كند.برنامه ایشان در حقیقت مانند كسی بود كه در مكه مكرمه و در حال احرام باشد و مراقب گفتار و رفتار خود باشد.

عروج ملكوتی

ایشان سرانجام در رجب 1400 قمری دعوت حق را لبیك گفته و به جوار عنایات خداوند عروج نمود. مردم جنازه آن بزرگوار را روی دست گرفته، در تشییع جنازه سلسله جلیله علماء بازار هم به احترام این عالم فقید و شریف تعطیل نمودند.

تشییع جنازه

هنگام درگذشت و رحلت آیت  الله حجّتی در كرمانشاه بازار تعطیل شد و در تشییع جنازه جمعیت بسیاری كه تا آن روز كم سابقه بود شركت نمودند، سیل جمعیت بسیاری از بازار تا میدان اول شهر امتداد داشت و هیئتهای زنجیر زن و سینه زن، اصناف و سایر اقشار، جمعی از علما و روحانیون، اشخاص اداری و غیره پشت سر جنازه شریفشان به عزاداری پرداختند. و عده ای از علاقمندان، پیكر پاكشان را تا بلده طیبه قم تشییع نمودند.

پی نوشت ها:

1 هرسین در گستره تاریخ، ص 151؛تاریخ تشیع در كرمانشاه، ص 281؛ سراج المعانی، ص 213.

2  ستاره ای در آسمان علم و تقوی.

3 ستاره ای از آسمان علم و تقوا، ص 74.

_______________

منابع

1-  کتاب گنجینه دانشمندان

2-  کتاب ستارگان حرم

3-  ستاره ای در آسمان علم و تقوی

تهیه و فرآوری: فریادرس گروه حوزه علمیه