تبیان، دستیار زندگی
جویندگان حقیقت لحظه‏های سیراب شدن از سرچشمه معرفت علاّمه را به انتظار می‏نشستند، چرا که هر روز ابر رحمت وی بر تشنگان حقیقت سایه می‏افکند و آنان را سیراب می‏کرد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

آیت اجتهاد

آیت اجتهاد

پیشگفتار

ولادت و تحصیل

هجرت

بازگشت به ایران

در گفتار سیره نویسان

پيشگفتار

جويندگان حقيقت لحظه‏هاي سيراب شدن از سرچشمه معرفت علاّمه را به انتظار مي‏نشستند، چرا که هر روز ابر رحمت وي بر تشنگان حقيقت سايه مي‏افکند و آنان را سيراب مي‏کرد. سئوالهاي آنها را پاسخ مي‏داد و از دانش خود دلهاي آنها را روشن مي‏ساخت، و چون مي‏نشست همانند کوهي استوار بود که چشمه‏هاي دانش و فضيلت از آن سرازير مي‏شد. وقتي بر منبر تدريس تکيه مي‏زد، همانند خورشيد تابناک بود که تاريکيهاي جهل را مي‏زدود.

بالاتر از همه فقيهي محقق، اصولي‏اي با دقّت، فيلسوفي ماهر، اديبي توانا، شاعري با معرفت و عارفي با حقيقت بود.

احاطه‏اش بر علوم به ويژه فروع فقهي و اصولي چنان بود که وقتي پاسخ مي‏گفت گويي مدتها خود را براي آن پاسخ آماده کرده است. هنوز سخن سئوال کننده تمام نشده بود، پرسش را تمام مي‏کرد و آنگاه پاسخ را بيان مي‏کرد و فروع ديگري در ارتباط با سئوال طرح شده، عنوان و آنها را تبيين مي‏نمود.

ولادت و تحصيل‏

آيت‏اللّه سيدعلي فاني اصفهانی فرزند سيدمحمدحسن يزدي در ظهر روز پنجشنبه 26 ربيع‏الاول سال 1333 ه.ق در شهر اصفهان به دنيا آمد و در اندک زماني تحصيل مقدمات را به پايان رسانيد. وي کتابهاي زير را در نزد اساتيد مختلف علوم به سرعت آموخت و مدارج ترقّي را طي نمود.

قوانين: نزد استاد شيخ محمد حکيم خراساني، متوفاي سال 1355 ه.ق.

فرائدالاصول شيخ انصاري: نزد استاد شيخ مرتضي انصاري خراساني، متوفاي سال 1358 ه.ق.

مکاسب و کفايةالاصول: در محضر استاد سيدمحمد نجف‏آبادي؛ متوفاي سال 1358 ه.ق.

آنگاه درس خارج فقه و اصول را در مکتب مرحوم آيت‏اللّه‏العظمي سيدعلي نجف آبادي؛ متوفاي سال 1362 ه.ق آموخت و تا آخرين لحظات عمر آن عالم بزرگوار بهره‏هاي بسيار از او گرفت.

علاّمه فاني از حوزه‏ي درسي شيخ محمدرضا نجفي اصفهاني؛ متوفاي سال 1362 ه.ق نيز استفاده‏هاي بسيار برد.

هجرت‏

علاّمه پس از وفات دو استاد بزرگوارش شهر اصفهان را ترک و به نجف؛ ديار علم و فضيلت کوچ کرد و از اساتيد بزرگواري بهره‏هاي فراوان گرفت استاداني که هر کدام مرجعي بزرگ براي عالم تشيع بودند. از جمله از محفل درس آيات عظام سيدابوالحسن اصفهاني، شيخ محمدکاظم شيرازي، سيدعبدالهادي شيرازي و ديگران استفاده علمي فراوان برد. اما بيشترين استفاده را در طول 13 سال از استادش، سيدعلي نجف‏آبادي در شهر اصفهان برد. از اين رو در مباحث علمي هميشه از مباني اصولي و فقهي او ياد مي‏کرد و گاه به نقد مي‏کشيد و برخي اوقات نيز يادي از سخنان پندآموز استاد مي‏کرد و در تذکرات اخلاقي به سخنانش استناد مي‏نمود.

هوش و ذکاوت و سرعت درک علاّمه فاني چنان بود که در سن نوجواني به درس خارج حاضر مي‏شد و در همان سن و سال مجتهد و يا قريب به اجتهاد بود.

در سرودن شعر به فارسي و عربي نيز مهارت داشت و در زبان عربي، انگليسي، فرانسوي به مرتبه استادي رسيده بود. به اين خاطر زماني که رساله توضيح‏المسائل او را به اين سه زبان ترجمه کردند تصحيح متن را خود به عهده گرفت.

برگشت به ايران‏

در سال 1350 شمسي حکومت بعث عراق، ايرانيهاي مقيم در عراق را اخراج کرد و شهر کربلا و نجف را از شيعيان اميرالمؤمنين (ع) خالي و فضلا و طلاب علوم ديني را از حوزه مبارکه نجف اشرف بيرون کرد و علاّمه فاني در ماه رجب سال 1393 ه.ق از عراق به ايران بازگشت و حوزه علميه مبارکه قم را براي سکونت و تدريس انتخاب کرد. خود درباره علت بازگشت به ايران مي‏گفت:

«چون حوزه نجف از طلاب و فضلا خالي شد و براي حضور در درس کسي پيدا نمي‏شد، ماندن من در نجف ضرورتي نداشت و چون طالبان علم در حوزه قم بودند، اين حوزه مرا به خود جلب نمود و من هم آهنگ شهر قم نمودم.»

در گفتار  سيره‏نويسان‏

1 - محمد شريف‏رازي: سيدالفقهاء والمجتهدين آيت‏اللّه في‏العالمين‏الحاج سيدعلي(1).

2 - نويسنده کتاب سبل‏الهداية: حضرت آيت‏اللّه‏العظمي سيدعلي علاّمه فاني فرزند مرحوم سيدمحمد حسن فاني يزدي اصفهاني از اکابر علما و فقها و مجتهدين معاصر(2).

3 - علامه اميني: الشريف‏العلاّمةالحجة حسنةالوقت و مفحرة علماءالعصر السيدعلي‏الفاني الاصفهاني احد اساتذةالنجف‏الاشرف دام فضله و معاليه(3).

4 - نويسنده کتاب ارمغان اصفهان: عالم جليل‏القدر آقاي حاج سيد علي‏بن سيدمحمد حسن علاّمه فاني اصفهاني از اعاظم علما و مجتهدين و اکابر مدرسين(4).

5 - نويسنده کتاب رجال‏الفکر و الادب في‏النجف: مجتهد محقق محدث عالم متتبع من اساتذةالفقه والاصول و ائمةالتقليد والجماعة والفتيا(5).

پی نوشت ها

1 - آراء حول‏القرآن؛ 1399 ه.ق، قم.

2 - آراء حول مبحث‏الارادة؛ 1405 ه.ق.

3 - البداء؛ 1394 ه.ق.

4 - ترجمه تقويم‏المحسنين؛ تأليف مولي محسن فيض کاشاني، 1368 ه.ق.

5 - حاشيه بر عروةالوثقي؛ 1391 جلد اول و سال 1394 جلد دوم.

آثار و نگاشته ها

اساتید و شاگردان


نویسنده: سید نورالدین جزائری

تهیه و تنظیم: فریادرس گروه حوزه علمیه