ارزش تلاش در گسترش معارف دین
به مناسبت روز عید غدیر خم و در راستای ایجاد ارتباط میان خلق و خالق و رساندن معارف دین به گوش مشتاقان، این مقاله تقدیمتان میگردد.گسترش معارف، رسالت بسیار عظیمی است كه هم نیازمند عناصر و ابزار خاصی بوده و هم نتایج عجیبی را به همراه دارد. آنچه كه امروزه و در شرایط حاضر جهانی و با وجود مسائلی كه اسلام با آن دست به گریبان است، موجب اهمیت جایگاه تبلیغ معارف دین می شود، تلاش مستمر و بی وقفه دستگاههای تبلیغاتی غرب بر ضد اسلام ناب محمدی(ص) است كه روز به روز شكل پیچیده تر و منسجم تری را به خود گرفته و با ایجاد شبهه در مبانی دینی و ترویج مفاسد اخلاقی، بنیاد عقیده و اخلاق جوامع اسلامی را نابود می كند.
منظور از تبلیغ دین در این فراز، تبلیغ اوامر و فرامین الهی و دعوت جامعه به سوی فلاح و رستگاری است كه با نگاهی به میزان ناهنجاری های فرهنگی و اجتماعی جامعه امروز، می توان به اهمیت بیش از پیش آن پی برد. با توجه به مبانی فرهنگ دینی، امر تبلیغ معارف الهی در حقیقت مسئولیت جانشینی پیامبران(ع) است و آنقدر خطیر و با عظمت بوده، كه پیامبران (س) در انجام این رسالت الهی، از خداوند استمداد می‌طلبیدند. چنانكه حضرت موسی(ع) وقتی مأمور شد برای تبلیغ دین به سوی فرعون برود، می فرماید: «...رَبِّ اشْرَحْ لِی صَدْرِی * وَیَسِّرْ لِی أَمْرِی * وَاحْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِسَانِی * یَفْقَهُوا قَوْلِی (طه/28ـ25)؛ ...خداوندا! شرح صدر عطایم فرما [سینه‌ام را وسعت بخش] * و تبلیغ دین [کارم] را برای من آسان گردان * و گره از زبانم بگشای * تا مردم سخنم را درك كنند»
ارزش و اهمیت این تكلیف و وظیفه دینی، به حدی است كه در قرآن کریم آمده است: «...َمَنْ أَحْیَاهَا فَكَأَنَّمَا أَحْیَا النَّاسَ جَمیعاً.. ( مائده/35) ...هر كس شخصی را از مرگ نجات دهد، گویی همه مردم را زنده نموده است...»
در همین مقام، معاویه بن عمار می گوید: به امام صادق (ع) عرض کردم: « رَجُلٌ راوِیَهٌ لِحَدیثِکُم یَبُثَّ ذلِکَ فیِ الناسِ وَ یُشدِّدُهُ فی قَلُوبِهِم وَ قَلُوبِ شیعَتِکُم، وَ لَعَلَّ عابِداً مِن شیعَتِکُم لَیسَت لَهُ هذِهِ الرِّوایَهُ، اَیَّهُما اًفضَلُ؟؛ شخصی حدیث شما را زیاد نقل می کند و در میان مردم نشر می دهد و آن را در دلهای مردم و شیعیان شما استوار و محکم می کند، و چه بسا عابدی از شیعیان شما (این گونه) روایت نمی کند، کدام یک برتر هستند؟
قالَ عَلَیهِ السَّلام: الرّاوِیَهٌ لِحَدیثِنا یُشَدِدٌ بِهِ قُلُوبَ شِعَتِنا اَفضَلُ مِن اَلفِ عابِدٍ؛ امام صادق (ع) فرمودند: کسی که احادیث ما را بسیار نقل می کند و با آن دلهای شیعیان را محکم می سازد، از هزار عبادت کننده بهتر و با فضیلت تر است.» (1)
بررسی منابع و متون دینی، مبین این مطلب است كه مجاهدت در راه تبلیغ معارف الهی، از آنجا كه نقش بسزایی در سعادت فرد و جامعه به همراه دارد، از اعمالی است كه برای آن اجر و ثواب بیشمار قرار داده شده است. امام حسن عسکری(ع) از امام موسی بن جعفر (ع) نقل فرموده اند: « فَقیهٌ واحِدٌ یُنقِذُ یَتیماً مِن اَیتامِنَا المنقَطِعینَ عَنّا وَ عَن مُشاهَدَتِنا بِتَعلیمِ ما هُوَ مُحتاجٌ اِلَیهِ، اَشَدُّ عَلی اِبلیسَ مِن اَلفِ عابِدٍ، لأَنَّ العابِدَ هَمَّهُ ذاتُ نَفسِهِ فَقَطُّ، وَ هذا هَمَّهُ مَعَ ذاتِ نَفسِهِ ذاتُ عِبادِاللهِ وَ اِمائِهِ لِیُنقِذَهُم مِن یَدِ اِبلیسَ وَ مَرَدَتِهِ فَذلِکَ هُوَ اَفضَلُ عِندَاللهِ مِن اَلفِ اَلفِ عابِدٍ وَ اَلفِ اَلفِ عابِدَهٍ؛ یک دین شناس که یکی از یتیمانِ ما را که از ما بریده است و ما را نمی بیند، با تعلیم آنچه نیازمند آن است نجات دهد، تحملَش برای شیطان، از هزار عابد سخت تر است. زیرا همتّ عابد، فقط خودِ اوست. امّا همّت آن فقیه، غیر از خودش، بندگان و کنیزان خدا هستند، برای این که آنها را از دست ابلیس و سرکشانی که از او پیروی می کنند، نجات دهد. و این عمل نزد خدا از (عمل) یک میلیون مرد و یک میلیون زنِ عبادت کننده بهتر است.» (2)
دقت در همین بیانات گهربار و توجه به نتایج حیات بخش تبلیغ دین بوده است كه موجب گردیده، تبلیغ معارف الهی، در شۆون اصلی حوزه های علمیه قرار داشته باشد.عالمان بزرگ و طراز اول تشیع، خود در زمره مبلغان دین بوده و مسۆولیت خود را در سنگر تبلیغ و ارشاد جامعه ایفا کرده اند.« منبر رفتن و سخن گفتن در امر دین، جزو شریفترین کارهاست و باید و شاید که شریفترین انسانها و عالمترین و آگاهترین آنها به مسایل اسلامی و عاملترین آنها به احکام شرعی، در این راه قدم بردارند و آن را برای خود، افتخاری بدانند؛ کما این که در گذشته هم، همین طور بوده است.افرادی مثل شیخ جعفر شوشتری، عالم اخلاقی بزرگ که خود، منبری بوده است؛ یا مرحوم حاج آقا محمدرضا همدانی واعظ صاحب کتاب «هدیة النملة» که خود، یک واعظ و یک گوینده دینی بوده است؛ یا پسر آن مرحوم، آقا میرزا محمد همدانی که از علما بوده است، و امثال اینها.در گذشته، شخصیتهای علمی و چهره های معروف تقوایی و دینی، متصف به این صفت و مفتخر به این فن بوده اند»(3)
در رابطه با اهمیت امر تبلیغ دین حكایت جالبی درباره مجاهدت های علامه امینی (ره) در راه اعتلای مكتب تشیع در كتب تراجم نقل گردیده است كه خواندن آن خالی از لطف نمی باشد. « آیت الله چایچى آذربایجانى فرموده است : یك وقتى پسر مرحوم علامه امینى به تبریز تشریف آوردند و پنج روز در منزل ما بودند، در آن مدت مطلب جالبى برایم نقل كردند و گفتند: وقتى پدرم را دفن كردیم ، مرحوم بحرالعلوم آمد به من تسلیت گفت و معانقه كرد. سپس گفت : من در این فكر بودم كه ببینم مولا امیرالمۆمنین (ع) چه مرحمتى در مقابل زحمات علامه امینى مى دهند. در خواب دیدم : حوضى است آقا امیرالمۆ منین بر لب آن ایستاده اند، افراد مى آیند و مولا از آن آب به آنها مى دهد.
گفتند: این حوض كوثر است در این حال آقاى امینى را دیدم كه از دور مى آید، با خود گفتم : حال ببینم مولى با ایشان چه مى كند، وقتى علامه امینى به نزدیك حوض رسید، حضرت امیر (ع) ظرف را گذاشتند، آستینها را بالا زدند و دستشان را پر از آب كردند و با دو دست خود به علامه آب خورانیدند و خطاب به علامه امینى فرمودند: « بیض الله وجهك كما بیضت وجهى » خداوند روسفیدت كند چنانچه تو مرا روسفید كردى .»(4)
پی نوشتها:
1.كلینی،اصول کافی، قم، اسوه، ج1، حدیث 9
2.محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، تهران، دارالكتب الاسلامیه، ج 2، ص 5
3.پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری
4.مجله حوزه، مهر و آبان 1371
منابع:
مجله حوزه
تهیه و فراوری: فربود، گروه حوزه علمیه تبیان
