از نگاه سرو قامتان

اشاره

دریای بیكران هستی، در ژرفای خود گوهرانی را پرورش داده كه گوهر شب چراغ شدند و در  زندگی انسانها، مشعلدار و روشنایی آفرین گردیدند.

با دانش و بینش خود، فروغ و شور و حركت و سرور آفریدند و با راستی و صفا، پاكی دل و صفای باطن، ساحت حیات انسانی را عطرآگین ساختند.

و در هر زمان و هر دیاری، سرمشق ارباب دل و الگوی خداباوران گشته انداین فرزانگان وارسته، با تلاش بسیار و ریاضتهای سخت، از لاك خود پرستی و خودمحوری رهیده و خدابین و حقیقت محور شده اند.

در فرهنگ فخیم و زلال شیعی، از این گوهران ارزشمند بسیار بوده اند كه مانند خورشید بر تارك تاریخ تشیع درخشیده و در پرتو نور خود، چهره های فروزانی تربیت كرده اند.

در این نوشتار، برآنیم سرزمین جانمان را در معرض سخنان گهربار بزرگان دین در رابطه با مقام شامخ  خورشیدی تابان قرار دهیم كه همگان بر پاكی و پارسایی او گواهی داده اند و او را از پرهیزگارترین، زاهدترین و پاك ترین افراد زمانش خوانده اند.

بسیاری از مراجع و شخصیت‏هاى بزرگ علمى درباره مقام شامخ و علمى و عملى بابویه قمی سخن گفته‏اند، كه ما فقط سخن تنى چند از آنان را مى‏آوریم:

نجاشى

ابوالحسن على بن حسین بن موسى ( رضوان خدا بر او باد) در روزگار خویش بزرگ، پیشوا و پیشرو، فقیه و مورد اعتماد قمى‏ها بود، آنگاه هیجده اثر از آثار این محدث را مى‏شمارد.(1)

شیخ طوسى

ابوالحسن على بن حسین بن موسى بن بابویه قمى( رضوان خدا بر او باد) فقیه بزرگوار و شخصیت مورد اعتمادى بود. آنگاه بیست كتاب از آثارش را نام برد و طرق روایى خویش را از كتابهاى این محدث یادآور مى‏شود.(2)

علامه حلّى و علامه مامقانى دو رجالى سرشناس نیز با عباراتى نظیر نجاشى و شیخ به ستایش این محدث و فقیه برآمده‏اند.(3)

محقق خوانسارى

 ابوالحسن على بن حسین، استاد و پدر شیخ صدوق، صاحب همان رساله معروفى است كه شیخ صدوق در كتاب من لا یحضره الفقیه از آن حدیث نقل كرده است.

وى از فقهاى بزرگ شیعى و پویندگان ثابت و استوار راه نبوت و خاندان عصمت و طهارت (ع) بود و مشعل دار هدایت انسانها بر همان راه؛ غیرت دینى داشت و در برابر تهاجمات نا اهلان، مرزبان مرزهاى اعتقادى شیعه بود.

از استادان بزرگوار شیعى و از اركان و اساطین شریعت بشمار مى‏رفت. داراى كرامات و مقامات بلند اخلاقى و در خویشتن دارى و حفظ نفس بسیار كوشا بود. در نهایت بزرگ منشى این عسكرى (ع)بدست مباركش رسید.(4)

شیخ عباس قمى

ابوالحسن على بن حسین، از استوانه‏هاى بزرگ محدثین، دانشمند و فقیه بلندمرتبه كه در روزگار خویش بزرگ قمى‏ها، فقیه دین شناس و مورد اعتمادشان بوده است.

فضل و بزرگوارى از او مى‏درخشد و نامه شریف امام عسكرى (ع)شاهد صادقى است بر قله‏هاى فرازمند كرامت و عظمت او كه در نوشته‏اش خطاب كرده است: یا شیخى و معتمدى و فقیهى یا ابا الحسن!(5)

سید حسن صدر  دانشمندان و مفسر قرآن

 از زمره دانشورانى كه در تفسیر قرآن از آنان اثرى به یادگار مانده على بن بابویه پدر شیخ صدوق است. وى بزرگ شیعیان در قم و از شخصیتهایى بود كه مولاى ما امام حسن عسكرى (ع)با او مكاتبه داشت. زندگانى‏اش مشحون از كرامات و حكایات ارزنده و یكى از آثارش كتاب « التفسیر» است.(6)

و ثاقت ابن بابویه قمى تا بدانجا رسید كه مورد اطمینان تمامى فقهاى شیعه قرار گرفت كه از یك سو برخى از فقهاى شیعى با توجه به سخن معصوم در حق این شخصیت قلمشان تواناى نوشتن نداشت و از سوى دیگر، دانشمندان اهل سنت چون ابن ندیم را واداشت كه قلم به ستایش از او بردارد و بنویسد:

على، ابن بابویه قمى، از فقهاى شیعه و شخصیت مورد اطمیناى است.(7)

پی نوشت ها :

1. رجال النجاشى؛ ج 2ص .89

2. الفهرست، شیخ طوسى، ص .93رجال طوسى، جامعه مدرسین، ص 432رقم .6191

3. خلاصة الاقوال فى معرفة الرجال، علامه حلّى، نشر فقاهت، ص .178تنقیح المقال، علامه مامقانى، ج 2ص .283

4. روضات الجنات، محمدباقر موسوى خوانسارى، ج 4ص .273

5. الكنى و الالقاب، شیخ عباس قمى، ج 1ص .222فوائد الرضویة، ص .280

6. تأسیس الشیعه، سید حسن صدر، ص .331

7. الفهرست، محمد بن اسحاق ندیم، ترجمه م.رضا تجدد، ص .363

منابع:

کتاب ستارگان حرم

مجله فرهنگ کوثر

تهیه و فرآوری :علی فریادرس،  گروه حوزه علمیه تبیان