با خدا معامله کنيم (عرفان روح الله 15)

اگر جلسات قبل هم با ما همراه بوديد، حتما مي‌دانيد که بحث ما درباره ريا و راه علاج آن بود. در اين مقاله نيز امام ضررها و پستي هاي ديگري را براي اين بيماري خطرناک شمرده و راهکارهاي علاج را بيان فرموده و در رابطه با فضيلت و لزوم اخلاص سخن مي‌گويند:

پس اى عزيز، نام نيك را از خداوند بخواه. قلوب مردم را از صاحب قلب خواهش كن با تو باشد. تو كار را براى خدا بكن، خداوند علاوه بر كرامتهاى اخروى و نعمتهاى آن عالم در همين عالم هم به تو كرامتها مى‏كند، تو را محبوب مى‏نمايد، موقعيت تو را در قلوب زياد مى‏كند، تو را در دو دنيا سر بلند مى‏فرمايد.

ولى اگر بتوانى با مجاهده و زحمت قلب خود را از اين حب هم بكلى خالص نما، باطن را صفا ده تا عمل از اين جهت خالص شود و قلب متوجه حق گردد، روح بى‏آلايش شود، كدورت نفس برطرف گردد. حب و بغض مردم ضعيف، شهرت و اسم نزد بندگان ناچيز، چه فايده‏اى دارد. فرضا فايده داشته باشد، يك فايده ناچيز جزئى چند روزه است. ممكن است اين حب عاقبت كار انسان را به ريا برساند و خداى نخواسته آدم را مشرك و منافق و كافر كند، اگر در اين عالم رسوا نشود، در آن عالم در محضر عدل ربوبى پيش بندگان صالح خدا و انبياء عظام او و ملائكه مقربين رسوا شود، سرافكنده گردد، بيچاره شود. رسوايى آن روز را نمى‏دانى چه رسوايى است. سرشكسته در آن محضر را خدا مى‏داند چه ظلمتها دنبال دارد. آن روز است كه به فرموده حق تعالى كافر مى‏گويد: «اى كاش خاك بودم. [1] و ديگر فايده ندارد.

چنانچه در حديث شريف كافى مى‏فرمايد حضرت امام صادق، عليه السلام، كه پيغمبر فرمود كه «همانا فرشته بالا مى‏برد كار بنده را با فرحناكى. پس چون كارهاى نيكوى او را بالا برد، خداى عزّ و جلّ مى‏فرمايد:  قرار بدهيد اين اعمال را در سجّين. همانا اين شخص در اين اعمال فقط مرا نخواسته است. من و تو با اين حال نمى‏توانيم سجّين  را تصور كنيم، و ديوان عمل فجار را بفهميم، و صورت اين اعمال [را] كه در سجّين است ببينيم. يك وقت حقيقت امر را مى‏بينيم كه ديگر دستمان كوتاه [است‏] و چاره منقطع.

اين قدر خيانت مكن بر اين امانت الهى پاك كن آينه قلب را تا نور جمال حق در او جلوه كند، و تو را از عالم و هر چه در اوست بى‏نياز كند، و آتش محبت الهى در قلب افروخته شده تمام محبتها را بسوزاند كه همه عالم را به يك لحظه آن ندهى، و چنان لذتى ببرى از ياد خدا و ذكر آن كه تمام لذات حيوانى را بازيچه بدانى. اگر اهل اين مقام هم نيستى و اين معانى در نظرت عجيب مى‏آيد، نعمتهاى الهى را در عالم ديگر كه قرآن مجيد و اخبار معصومين از آنها اطلاع داده‏اند، از دست مده، به واسطه جلب قلوب مخلوق براى شهرت چند روزه موهوم، آن همه ثوابها را ضايع مكن، از آن همه كرامات خود را محروم مكن، سعادت ابدى را به شقاوت هميشگى مفروش.

بدان كه مالك الملوك حقيقى و ولى نعمت واقعى، كه اين همه كرامات به ما كرده و اين همه تهيه‏ها براى ما ديده از قبل از آمدن ما در اين عالم، از غذاى لطيف داراى موادّ صالحه مناسبه با معده ضعيف ما و مربى و خدمتگزار با حب جبلى ذاتى كه خدمتش بى‏منت باشد و محيط و هواى مناسب و ساير نعم و آلاء ظاهره و باطنه، و اين همه تهيه‏ها ديده در عالم آخرت و برزخ براى ما قبل از رفتن در آنجا، و از ما خواسته است كه اين قلب را براى من يا براى كرامت من خالص كن تا براى خودت نتيجه دهد، خودت فايده ببرى، باز ما گوش ندهيم و نافرمانى كنيم و بر خلاف رضاى او قدم زنيم،

چه ظلم بزرگى كرديم و با چه مالك الملوكى ستيزه نموديم كه نتيجه‏اش ظلم به خود ماست و به سلطنت او لطمه‏اى وارد نمى‏شود. از تحت سلطنت و سلطه او خارج نمى‏شويم، مشرك باشيم يا موحد فرقى براى او نكند، عارف باللّه يا متقى زكىّ النفس باشيم براى خود هستيم، كافر و مشرك باشيم به خود ضرر زديم:فَإنَّ اللَّه غَنِىٌّ عَنِ الْعالَمينَ. (2) همانا خداى بى‏نياز است از همه مخلوقات.» احتياجى به عبادت ما، به اخلاص ما، به بندگى ما، ندارد، نافرمانى و شرك و دورويى ما به مملكت او لطمه‏اى وارد نمى‏كند.

ليكن چون (ارحم الراحمين) است، رحمت واسعه و حكمت بالغه‏اش اقتضا مى‏كند كه طرق هدايت و راه خير و شر و زشت و زيبا را به ما بنماياند، و پرتگاههاى راه انسانيت و لغزشگاههاى طريق سعادت را به ما ارائه دهد. خداى تعالى در اين هدايت و راهنمايى، بلكه در اين عبادتها و اخلاصها و بندگيها، بر ما منّتهاى عظيم جسيم دارد كه تا چشم بصيرت و ديده برزخى واقع بين باز نشود نمى‏توانيم بفهميم.

1. نبا، 40.

2. آل عمران٬ 97.

چهل حديث امام خميني

تهيه و فرآوري: محمد حسين امين - گروه حوزه علميه تبيان